tanya:
Saya pernah mendengar di suatu pengajian tentang membaca shalawat setelah mendengar azan, apakah benar?
Jawab:
Benar ada dalilnya hadis Riwayat imam muslim
عَنْ عَبْد٠اللَّه٠بْن٠عَمْرÙÙˆ Ø¨Ù’Ù†Ù Ø§Ù„Ù’Ø¹ÙŽØ§ØµÙ Ø£ÙŽÙ†Ù‘ÙŽÙ‡Ù Ø³ÙŽÙ…ÙØ¹ÙŽ Ø§Ù„Ù†Ù‘ÙŽØ¨Ùيَّ صَلَّى اللَّه٠عَلَيْه٠وَسَلَّمَ ÙŠÙŽÙ‚ÙÙˆÙ„Ù Ø¥ÙØ°ÙŽØ§ Ø³ÙŽÙ…ÙØ¹Ù’تÙمْ Ø§Ù„Ù’Ù…ÙØ¤ÙŽØ°Ù‘ÙÙ†ÙŽ ÙÙŽÙ‚ÙولÙوا Ù…ÙØ«Ù’Ù„ÙŽ مَا ÙŠÙŽÙ‚Ùول٠ثÙمَّ صَلّÙوا عَلَيَّ ÙÙŽØ¥Ùنَّه٠مَنْ صَلَّى عَلَيَّ صَلَاةً صَلَّى اللَّه٠عَلَيْه٠بÙهَا عَشْرًا Ø«Ùمَّ سَلÙوا اللَّهَ Ù„ÙÙŠ الْوَسÙيلَةَ ÙÙŽØ¥Ùنَّهَا مَنْزÙلَةٌ ÙÙÙŠ الْجَنَّة٠لَا تَنْبَغÙÙŠ Ø¥Ùلَّا Ù„ÙØ¹ÙŽØ¨Ù’د٠مÙنْ Ø¹ÙØ¨ÙŽØ§Ø¯Ù اللَّه٠وَأَرْجÙÙˆ أَنْ Ø£ÙŽÙƒÙونَ أَنَا Ù‡ÙÙˆÙŽ Ùَمَنْ سَأَلَ Ù„ÙÙŠ الْوَسÙيلَةَ ØÙŽÙ„َّتْ لَه٠الشَّÙَاعَةÙ
dari Abdullah bin Amru bin al-Ash bahwa dia mendengar Nabi shallallahu 'alaihi wasallam bersabda, "Apabila kalian mendengar mu'adzdzin (mengumandangkan adzan) maka ucapkanlah seperti yang dia ucapkan, kemudian bershalawatlah atasku, karena orang yang bershalawat atasku dengan satu shalawat, niscaya Allah akan bershalawat atasnya dengannya sepuluh kali, kemudian mintalah kepada Allah wasilah untukku, karena ia adalah suatu tempat di surga, tidaklah layak tempat tersebut kecuali untuk seorang hamba dari hamba-hamba Allah, dan saya berharap agar saya menjadi hamba tersebut. Dan barangsiapa memintakan wasilah untukku, maka syafa'at halal untuknya." (H.R. Muslim No. 557)
Kalimat kuncinya
Ø«Ùمَّ صَلّÙوا عَلَي
"Kemudian bersalawatlah atasku"
Bentuk solawat diluar salat (termasuk setelah adzan) minimalnya
اللهم صل على Ù…ØÙ…د
Atau
صلى الله عليه و سلم
Dan yang semisalnya, sedangkan sesempurna dan seutama-utamanya salawat adalah salawat ibrahimiyah
Redaksinya sebagai berikut
Macam-Macam Bacaan Shalawat
عَنْ أَبÙÙŠ مَسْعÙود٠اْلأَنْصَارÙيّ٠قَالَ ...يَا رَسÙولَ الله٠ÙَكَيْÙÙŽ Ù†ÙØµÙŽÙ„Ù‘ÙÙŠ عَلَيْكَ؟ قَالَ رَسÙول٠الله٠( Ù‚ÙولÙوا
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ صَلَّيْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَبَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ بَارَكْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ ÙÙÙŠ الْعَالَمÙينَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ . رواه مسلم
Dari Abu Said Al-Anshari, ia berkata,”...Wahai Rasulullah, bagaimana kami bersalawat kepada engkau? Rasulullah saw. menjawab,Ucapkanlah oleh kalian “Ya Allah, rahmatilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberikan rahmat kepada Ibrahim, dan berkahilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberkahi Ibrahim. Di seluruh alam ini sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Gagah”. H.r. Muslim
Keterangan: Bacaan shalawat yang ini paling masyhur di kalangan para ahli hadis. Oleh karena itu bacaan redaksi shalat di atas paling banyak diamalkan oleh para ahli ilmu.
عن أَبÙÙŠ ØÙÙ…ÙŽÙŠÙ’Ø¯Ù Ø§Ù„Ø³Ù‘ÙŽØ§Ø¹ÙØ¯Ùيَّ أَنَّهÙمْ قَالÙوا يَا رَسÙولَ الله٠كَيْÙÙŽ Ù†ÙØµÙŽÙ„Ù‘ÙÙŠ عَلَيْكَ؟ Ùَقَالَ رَسÙول٠الله٠( Ù‚ÙولÙوا:
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ£ÙŽØ²Ù’ÙˆÙŽØ§Ø¬ÙÙ‡Ù ÙˆÙŽØ°ÙØ±Ù‘ÙيَّتÙه٠كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَبَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ£ÙŽØ²Ù’ÙˆÙŽØ§Ø¬ÙÙ‡Ù ÙˆÙŽØ°ÙØ±Ù‘ÙيَّتÙه٠كَمَا بَارَكْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ. رواه البخاري
Dari Abu Humaid As-Saidi,”Bahwasanya Para sahabat bertanya,Wahai Rasulullah, bagaimana kami bersalawat kepada engkau? Rasulullah saw. menjawab,Ucapkanlah oleh kamu,” , “Ya Allah, rahmatilah Muhammad, isteri-isteri dan anak-anaknya sebagaimana Engkau telah merahmati Ibrahim, dan berkahilah Muhammad, isteri-isteri dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberkahi Ibrahim. Sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Gagah”. H.r. Al-Bukhari, dalam riwayat Bukhari yang lain
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ صَلَّيْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ, اَللَّهÙمَّ بَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ بَارَكْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ. رواه البخاري
,”Ya Allah rahmatilah Muhamad dan keluaga Muhamad sebagaimana Engkau telah memberikan rahmat kepada Ibrahim dan keluarganya, sesungguhnya Engka Maha Terpuji lagi Maha Gagah”, ya Allah berkahilah Muhamad dan keluarga Muhamad sebagaimana Engkau telah memberikan berkah kepada Ibrahim dan keluarganya, sesungguhnya Engka Maha Terpuji lagi Maha Gagah”. H.r. Al-Bukhari
عَنْ عَبْد٠اللَّه٠بْن٠عَمْرÙÙˆ Ø¨Ù’Ù†Ù Ø§Ù„Ù’Ø¹ÙŽØ§ØµÙ Ø£ÙŽÙ†Ù‘ÙŽÙ‡Ù Ø³ÙŽÙ…ÙØ¹ÙŽ Ø§Ù„Ù†Ù‘ÙŽØ¨Ùيَّ صَلَّى اللَّه٠عَلَيْه٠وَسَلَّمَ ÙŠÙŽÙ‚ÙÙˆÙ„Ù Ø¥ÙØ°ÙŽØ§ Ø³ÙŽÙ…ÙØ¹Ù’تÙمْ Ø§Ù„Ù’Ù…ÙØ¤ÙŽØ°Ù‘ÙÙ†ÙŽ ÙÙŽÙ‚ÙولÙوا Ù…ÙØ«Ù’Ù„ÙŽ مَا ÙŠÙŽÙ‚Ùول٠ثÙمَّ صَلّÙوا عَلَيَّ ÙÙŽØ¥Ùنَّه٠مَنْ صَلَّى عَلَيَّ صَلَاةً صَلَّى اللَّه٠عَلَيْه٠بÙهَا عَشْرًا Ø«Ùمَّ سَلÙوا اللَّهَ Ù„ÙÙŠ الْوَسÙيلَةَ ÙÙŽØ¥Ùنَّهَا مَنْزÙلَةٌ ÙÙÙŠ الْجَنَّة٠لَا تَنْبَغÙÙŠ Ø¥Ùلَّا Ù„ÙØ¹ÙŽØ¨Ù’د٠مÙنْ Ø¹ÙØ¨ÙŽØ§Ø¯Ù اللَّه٠وَأَرْجÙÙˆ أَنْ Ø£ÙŽÙƒÙونَ أَنَا Ù‡ÙÙˆÙŽ Ùَمَنْ سَأَلَ Ù„ÙÙŠ الْوَسÙيلَةَ ØÙŽÙ„َّتْ لَه٠الشَّÙَاعَةÙ
dari Abdullah bin Amru bin al-Ash bahwa dia mendengar Nabi shallallahu 'alaihi wasallam bersabda, "Apabila kalian mendengar mu'adzdzin (mengumandangkan adzan) maka ucapkanlah seperti yang dia ucapkan, kemudian bershalawatlah atasku, karena orang yang bershalawat atasku dengan satu shalawat, niscaya Allah akan bershalawat atasnya dengannya sepuluh kali, kemudian mintalah kepada Allah wasilah untukku, karena ia adalah suatu tempat di surga, tidaklah layak tempat tersebut kecuali untuk seorang hamba dari hamba-hamba Allah, dan saya berharap agar saya menjadi hamba tersebut. Dan barangsiapa memintakan wasilah untukku, maka syafa'at halal untuknya." (H.R. Muslim No. 557)
Kalimat kuncinya
Ø«Ùمَّ صَلّÙوا عَلَي
"Kemudian bersalawatlah atasku"
Bentuk solawat diluar salat (termasuk setelah adzan) minimalnya
اللهم صل على Ù…ØÙ…د
Atau
صلى الله عليه و سلم
Dan yang semisalnya, sedangkan sesempurna dan seutama-utamanya salawat adalah salawat ibrahimiyah
Redaksinya sebagai berikut
Macam-Macam Bacaan Shalawat
عَنْ أَبÙÙŠ مَسْعÙود٠اْلأَنْصَارÙيّ٠قَالَ ...يَا رَسÙولَ الله٠ÙَكَيْÙÙŽ Ù†ÙØµÙŽÙ„Ù‘ÙÙŠ عَلَيْكَ؟ قَالَ رَسÙول٠الله٠( Ù‚ÙولÙوا
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ صَلَّيْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَبَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ بَارَكْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ ÙÙÙŠ الْعَالَمÙينَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ . رواه مسلم
Dari Abu Said Al-Anshari, ia berkata,”...Wahai Rasulullah, bagaimana kami bersalawat kepada engkau? Rasulullah saw. menjawab,Ucapkanlah oleh kalian “Ya Allah, rahmatilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberikan rahmat kepada Ibrahim, dan berkahilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberkahi Ibrahim. Di seluruh alam ini sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Gagah”. H.r. Muslim
Keterangan: Bacaan shalawat yang ini paling masyhur di kalangan para ahli hadis. Oleh karena itu bacaan redaksi shalat di atas paling banyak diamalkan oleh para ahli ilmu.
عن أَبÙÙŠ ØÙÙ…ÙŽÙŠÙ’Ø¯Ù Ø§Ù„Ø³Ù‘ÙŽØ§Ø¹ÙØ¯Ùيَّ أَنَّهÙمْ قَالÙوا يَا رَسÙولَ الله٠كَيْÙÙŽ Ù†ÙØµÙŽÙ„Ù‘ÙÙŠ عَلَيْكَ؟ Ùَقَالَ رَسÙول٠الله٠( Ù‚ÙولÙوا:
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ£ÙŽØ²Ù’ÙˆÙŽØ§Ø¬ÙÙ‡Ù ÙˆÙŽØ°ÙØ±Ù‘ÙيَّتÙه٠كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَبَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ£ÙŽØ²Ù’ÙˆÙŽØ§Ø¬ÙÙ‡Ù ÙˆÙŽØ°ÙØ±Ù‘ÙيَّتÙه٠كَمَا بَارَكْتَ عَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ. رواه البخاري
Dari Abu Humaid As-Saidi,”Bahwasanya Para sahabat bertanya,Wahai Rasulullah, bagaimana kami bersalawat kepada engkau? Rasulullah saw. menjawab,Ucapkanlah oleh kamu,” , “Ya Allah, rahmatilah Muhammad, isteri-isteri dan anak-anaknya sebagaimana Engkau telah merahmati Ibrahim, dan berkahilah Muhammad, isteri-isteri dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberkahi Ibrahim. Sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Gagah”. H.r. Al-Bukhari, dalam riwayat Bukhari yang lain
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ صَلَّيْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ, اَللَّهÙمَّ بَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ بَارَكْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ. رواه البخاري
,”Ya Allah rahmatilah Muhamad dan keluaga Muhamad sebagaimana Engkau telah memberikan rahmat kepada Ibrahim dan keluarganya, sesungguhnya Engka Maha Terpuji lagi Maha Gagah”, ya Allah berkahilah Muhamad dan keluarga Muhamad sebagaimana Engkau telah memberikan berkah kepada Ibrahim dan keluarganya, sesungguhnya Engka Maha Terpuji lagi Maha Gagah”. H.r. Al-Bukhari
قَالَ بَشÙير٠بْن٠سَعْدÙ: أَمَرَنَا الله٠أَنْ Ù†ÙØµÙŽÙ„Ù‘ÙÙŠÙŽ عَلَيْكَ ÙَكَيْÙÙŽ Ù†ÙØµÙŽÙ„Ù‘ÙÙŠ عَلَيْكَ؟ قَالَ رَسÙول٠الله٠( Ù‚ÙولÙوا:
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ صَلَّيْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَبَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ بَارَكْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ ÙÙÙŠ الْعَالَمÙينَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ. رواه الترمذي
Basyir bin Saad berkata,”Allah telah memerintah kami untuk bersalawat kepada engkau, bagaimana bersalawat kepada engkau itu? Rasulullah saw. menjawab,Ucapkanlah, “Ya Allah, rahmatilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberikan rahmat kepada Ibrahim dan keluarganya, dan berkahilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberkahi Ibrahim dan keluarganya. Di seluruh alam ini sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Gagah”.(H.r At-Tirmidzi)
Kaifiyahnya diucapkan setelah adzan, sebelum do'a allÄhumma rabba hÄdzihi adda'wati attÄmmah sampai akhir.
اَللَّهÙمَّ صَلّ٠عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ صَلَّيْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَبَارÙكْ عَلَى Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙˆÙŽØ¹ÙŽÙ„ÙŽÙ‰ Ø¢Ù„Ù Ù…ÙØÙŽÙ…Ù‘ÙŽØ¯Ù ÙƒÙŽÙ…ÙŽØ§ بَارَكْتَ عَلَى Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ وَعَلَى Ø¢Ù„Ù Ø¥ÙØ¨Ù’رَاهÙيمَ ÙÙÙŠ الْعَالَمÙينَ Ø¥Ùنَّكَ ØÙŽÙ…Ùيدٌ مَجÙيدٌ. رواه الترمذي
Basyir bin Saad berkata,”Allah telah memerintah kami untuk bersalawat kepada engkau, bagaimana bersalawat kepada engkau itu? Rasulullah saw. menjawab,Ucapkanlah, “Ya Allah, rahmatilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberikan rahmat kepada Ibrahim dan keluarganya, dan berkahilah Muhammad dan keluarganya sebagaimana Engkau telah memberkahi Ibrahim dan keluarganya. Di seluruh alam ini sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Gagah”.(H.r At-Tirmidzi)
Kaifiyahnya diucapkan setelah adzan, sebelum do'a allÄhumma rabba hÄdzihi adda'wati attÄmmah sampai akhir.